Hello, Mây Nhỏ xin chào!! Có một sự khác nhau không nhỏ giữ DEX và CEX, tuy nhiên giống nhau vẫn có. Bài này viết ra để anh em hiểu đơn giản của 2 bên này.
**Lưu ý: Kinh nghiệm cá nhân, không phải góc độ dân chuyên sâu về công nghệ**.
Đọc xong sẽ giúp anh em trả lời được một vài vấn đề:
* Tại sao đa số token/coin đều muốn list CEX và có coin/token không ‘’thèm’’ list CEX
* Cơ hội ở đâu ?
* Chơi ở DEX hay CEX cần chú ý điều gì?
* Ngách DEX với CEX khác nhau ra sao?
# **Vấn đề thanh khoản DEX & CEX**
Nếu ở market biến động lớn như crypto mà không biết gì về thanh khoản thì đảm bảo ra đê, về bờ còn lâu mới tới. Hầu như thanh khoản là vấn đề sống còn của dự án, token, coin…bất kể thị trường nào cũng thế cả.
Nói tóm gọn thanh khoản là khả năng quy ra tiền, ảnh hưởng rất lớn đến giá của tài sản đó. Anh em thường nghe về bđs không có thanh khoản, tức là không có volume mua bán, không quy ra tiền được, nhiều bđs trị giá trăm tỷ nhưng lại không có giao dịch là lẽ đó. Còn ở crypto thì thiếu thanh khoản cũng thường xuyên được nhắc đến, có những dự án x10 x20 so với giá list nhưng lại bị FUD úp bô. Do đâu?
**Để VD cho anh em dễ hiểu:**
Anh em mua 1 token bên DEX, anh em check thấy lq của nó tầm $100k, thì anh em swap tầm $1000 nó sẽ giảm/tăng giá 1 khúc khá lớn, vài %. Nó khác với oder book bên CEX, không trực tiếp trao đổi user mua/bán mà là thông qua pool, xử lý thuật toán và tốn phí. Có thể tìm hiểu sâu hơn với keyword **#AMM.**
Với cơ chế như thế, thì với những dự án có thanh khoản bé, vài chục k$ với vài trăm k$ thậm chí vài triệu $ thì việc đẩy giá lên x5 x10 x100 sẽ khá dễ dàng. Ví dụ tốt nhất cho thanh khoản bé là các memecoin. Đẩy trong 10p với một số tiền không lớn thì sẽ x10 x50 được. Và giống như cá xả hàng, với những lệnh sớm thì phải cần rất nhiều thanh khoản để xả. Nếu 1 ví top holder xả thì sẽ gây ra panic sell dẫn tới chết dự án.
* Cứ hình dung về câu chuyện pump dump coin, bài trước mình phân tích. MM gom đủ số lượng token thì phải đầy giá, cần thanh khoản mới xả được đấy. Chứ không có thanh khoản thì xả một chặp là giá dò đáy rồi, và người lỗ là MM đu đỉnh.
Chính vì đặc thù ở DEX là như thế, các pool liquid ảnh hưởng cực kỳ lớn tới giá ( slippage) cho nên cơ hội nó rất lớn, giúp anh em đổi vị thế rất nhanh. Nên các trend/narrative thường xuyên nhen nhóm ở bên DEX là chủ yếu. Anh em dành chút time quan sát các trend từ Defi tới LSDfi.. vừa rồi đa số là từ DEX mà ra cả.
**Các nhà tạo lập, MM luôn tìm cách tạo ra nhiều thanh khoản càng tốt, cuộc chơi mới sẽ sinh ra lấy tiền từ user, càng nhiều user càng nhiều thanh khoản.**
Một đồng token vừa tạo bên DEX, sẽ dùng quy trình pump dump như List ⇒ gom⇒ đẩy⇒ xả hàng⇒ hút lại thanh khoản bằng cách list CEX, dự án dỏm thì xả xong bỏ dự án làm dự án mới . Đa số các token/coin bên DEX đều hướng tới list CEX vì ở đó có nhiều user mua bán, tạo thêm rất nhiều thanh khoản. Vì token DEV, Quỹ giữ nhiều muốn xả hết thì xả một bên DEX nhiều khi không đủ, uptrend các sàn lớn như Binance, OKX thường có đợt list các token ở DEX lên, downtrend thì cũng ít có, vài dự án list thôi. Meme cũng không ngoại lệ, đợt vài tháng trước nhiều meme list MEXC . Một mục đích là muốn nhiều thanh khoản hơn.
**Nhưng nhiều dự án không muốn list CEX:**
Thứ nhất doanh thu từ dự án là nhiều, thanh khoản dồi dào nên việc List CEX không cần thiết, vì phải gửi token cho sàn, phí gửi cho sàn.
Thứ 2 đội DEV muốn kiểm soát hoàn toàn dự án, việc nắm nhiều token sẽ giúp cho việc lái giá sẽ theo ý của DEV.
Một dự án tiêu biết đó là APESWAP, giai đoạn TVL gần tỷ $ nhưng không thèm list CEX ( Binance )
Còn về thanh khoản ở CEX, nó lại khác hơn. Tìm hiểu về oder book, sổ lệnh của nhà cái. Vấn đề này có bài nói kỹ : [https://www.facebook.com/groups/ryanvanhungnguoiban/permalink/476117221335328/](https://www.facebook.com/groups/ryanvanhungnguoiban/permalink/476117221335328/)
Với góc nhìn cá nhân. Vấn đề thanh khoản ở market là yếu tố giúp cho cuộc chơi trở nên thú vị hơn. Cơ hội lớn cho người vị thế thấp đổi đời rất ngon. Nhưng sẽ luôn có 2 mặt, mình tóm gọn
Với thanh khoản, cap bé như bên DEX thì khả năng xnxx diễn ra mỗi ngày, mỗi trend/narrative thì rất nhiều đổi vị thế nhanh. Một sóng x10 x100 là khả thi, nhưng risk đi kèm rất lớn, rất dễ đi bui. Thử tưởng tượng vừa swap là giá giảm 5% 10% rồi, lỗ rồi phải không.
# **Vấn đề giữa các ngách DEX và CEX**
Sự khác nhau về cách thức kiếm tiền, cơ chế hoạt động của CEX và DEX rất lớn. Sự khác nhau này xuất phát từ nền tảng công nghệ, mục đích của nhà tạo lập mà ra cả.
Về phần DEX, thường thấy nhất là nơi sản sinh ra các narrative, trend để gà mới xuống tiền đúng không? Đó là một cách hoạt động của DEX. Chưa hết đâu, ở DEX còn có nhiều hình thức khác như: Staking, Farming, meme, NFT, trade token… thật ra là rất nhiều. Mình cũng chưa thử nghiệm hết các ngách đó nữa, cần thêm thời gian. Nhưng vì cơ chế, nền tảng hay bản chất thì càng ngày sẽ càng nhiều cuộc chơi mới sinh ra. Trước mình có viết về RWAs tương lai thì sẽ rất cần cầu nối, và bên DEX sẽ cực thịnh khi RWAs hot đấy.
Về mặt reward nhận lại sẽ cực lớn, nhưng vấn đề risk cũng sẽ cực lớn. DEX là nơi diễn ra rất nhiều vụ hack, Flash Loan, tấn công hack ví… nguy cơ mất trắng rất nhiều. Nhưng tại sao DEX luôn là miếng bánh béo bở cho các DEX, nhà tạo lập? Vì chính bản thân họ có thể tự hack, tự unlock token để xả chui nhằm trục lợi.
Về CEX thì cũng có nhiều cách cho tất cả từ MM, nhài cái, KOL, player để kiếm tiền. Tất nhiên người thua sẽ nhiều hơn người thắng rồi, đó là quy luật.
* Sàn thì lấy tiền từ dự án muốn list kiếm thanh khoản, PR dự án
* MM thì đẩy giá, thao túng token/coin xả hàng
* KOLs thì ăn ref, chạy volume
* Player thì spot, future, staking…
Nhưng có điểm chung ở đây, đó là đa số player đều thua. Ngoài kiến thức, trải nghiệm kinh nghiệm ra thì cơ chế do nhà tạo lập đã nâng tỷ lên thắng >50% rồi, càng chơi lâu thì số lượng player ra đi càng nhiều. Ở DEX thfi fee swap ở các chain, ERC thì nhiều nhất rồi, tương tác giao thức đều tốn fee cả. Nếu chơi các token thanh khoản thấp thì slippage đã rất lớn, tỷ lệ thua tăng cao rất nhiều. Ở CEX thì fee trade spot, future. Vậy ai sẽ là người thắng?
* Người biết kiểm soát rủi ro, volume cho hợp lý! Chơi ở DEX quan trọng nhất là đều tay, vì khả năng xnxx nên nếu thua 7 ăn 3 là thành công rồi, do đó kiểm soát volume là yếu tố quan trọng.
* Người đứng ngoài cuộc chơi, tức là KOLs, ăn ref, nhà tạo lập, DEV…
* Bên CEX cũng tương tự DEX thôi, người thằng ít người thua nhiều. Người thắng là người giỏi quản lý vốn, tâm lý…
⇒ Người ăn tiền của người thua!!
# **Một vài vấn đề cần chú ý khác**
Cơ hội ở bất kỳ ngách nào cũng có, nhưng sẽ có cách chơi phù hợp với từng vị thế của mỗi người. Như bây giờ, những tay to như , Lenin hay các trader volume triệu $ thì đâu có làm airdrop. Đơn giản là vị thế nó khác lắm rồi, này liên quan tới chi phí cơ hội nữa.
**Về phân tích kỹ thuật (TA)= và phân tích cơ bản (FA)**
Thông thường chúng ta ít sử dụng TA ở DEX, dùng chủ yếu bên CEX. Và TA giúp chúng ta nâng tỷ lệ thắng lên, nhưng đa số trader thường thua thì dùng TA trade ở những khung thời gian nhỏ, biến động lớn. Rất ít pro có thể trụ vững chỉ bằng TA, FA về đường dài sẽ thuận lợi hơn. Các số liệu cho thấy, những Holder sẽ lãi nếu DCA và bỏ qua các biến động nhỏ lẻ ( có thể xem thêm ở kênh Thuận Capital) nếu muốn tìm hiểu sâu hơn. TA rất tốt, nhưng chỉ trong ngắn hạn, như phân tích về cuộc chơi nhà cái thì càng chơi thì đường về bờ sẽ xa.
FA phổ biến ở mọi cuộc chơi, không chỉ riêng crypto. Player dùng FA bên DEX để phân tích nhiều mặt của 1 dự án, dùng FA phân tích biến động ảnh hướng giá BTC, ETH, altcoin… và xác định xu hướng.
⇒ Tóm lại là mình khuyên anh em nên học FA nhiều chút.
Và các vấn đề khác như scam, hack… thì nói nhiều rồi. Nên mình tạm dừng ở đây. Chúc anh em thuận lợi
Nguồn: Vincent Clould
