Để mình đổi 20 tiếng research thành 8 phút đọc của các bạn.
# **Bức tranh tương lai sẽ thật đẹp nếu** :
* Các hoạt động gây tắc nghẽn mạng lưới do một dapp or protocol nào đó sẽ không còn nữa.
* Bạn có thể custom một cái rollup riêng cho Dapp của bạn – phù hợp 100% với nhu cầu của giao thức
* Lấy những mảnh tốt nhất rồi ghép chúng lại như : Lớp thực thi của SolanaVM , Lớp trạng thái của ETH , và Celestia cho lớp đồng thuận và Data Availability
* Multi-chain như Cosmos hay Polkadot nhưng không cần phải setup một dàn validator đắt tiền , cồng kềnh .Nhưng vẫn hưởng được yếu tố security của chain chính.
* Vấn đề sequencer tập trung sẽ được dẹp bỏ
ĐÓ CHÍNH LÀ NHỮNG CƠ HỘI VÀ MỤC TIÊU MÀ ROLLUP AS A SERVICE TARGET
(1) **Những vấn đề tồn đọng**
* P͟h͟í͟ ͟t͟ă͟n͟g͟ ͟c͟a͟o͟ ͟đ͟ộ͟t͟ ͟b͟i͟ế͟n͟ : Layer 2 mặc dù phí đã rẻ hơn Layer 1 rất nhiều rồi thế nhưng nếu xảy ra những sự kiện lớn như tháng 6/2022 thì phí giao dịch vẫn có thể bị đội lên rất nhiều lần.
Những trường hợp tương tự không phải là hiếm , khi APE ra mắt Otherdeed NFT thì phí trung bình để mint lên tới 10,000$ . Cùng lúc khiến cho gas fee của cả mạng lưới tăng cao.
Việc này do nhu cầu giao dịch trong một khoảng thời gian ngắn tăng lên đột biến khiến cho mạng lưới không thể handle nổi , những người đến sau chấp nhận trả phí gas cao hơn để giao dịch của họ được thực hiện trước. Và cả mạng lưới ETH không phải chỉ có 1 mình OpenSea mà còn có rất rất nhiều Dapp và Protocol khác nữa.
* S͟e͟q͟u͟e͟n͟c͟e͟r͟ ͟t͟ậ͟p͟ ͟t͟r͟u͟n͟g͟ : Số lượng Sequencer trên các Layer 2 hiện tại là rất ít ( 1 – 2 người ) và đa số là người quen. Cộng đồng rất chú ý tới việc này vì nó đi ngược lại với xu hướng decentralized .
Việc Sequencer trên Layer 2 quá tập trung sẽ dễ dẫn đến lỗi cả hệ thống nếu như Sequencer gặp lỗi phần cứng hay phần mềm . Arbitrum đã từng nhiều lần ngưng cả network vì chuyện này .
Không phù hợp với một số Dapp : Một số giao thức như Game – Social – AMM cần thời gian xác thực giao dịch nhanh và liên tục. Các giao thức rollup hiện tại như Optimism đang yêu cầu rất nhiều thời gian để giao dịch được xác nhận
**(2) Cách mà công nghệ tương lai giải quyết**
RaaS sẽ tách ứng dụng đó ra thành một app-specific rollup. Một roll-up chuyên biệt phù hợp hoàn toàn với nhu cầu của Protocol để có thể tối ưu hóa hoạt động của giao thức. Nếu như gamefi hay socialfi thì blocktime sẽ ít lại để xác thực nhanh và liên tục hơn.
RaaS còn giúp cho app không cần phải cạnh tranh computation với các app khác. Vì giờ đây cả app đấy đã được đem đi xử lý riêng biệt ở offchain , chỉ gửi một ít data avaibility lên onchain để xác nhận giao dịch như các giao thức roll up khác. Điều này giúp cho trải nghiệm của người dùng được thoải mái hơn và phí đỡ chua chát.
**(3) Vẽ bức tranh phức tạp một cách đơn giản**
Và tất nhiên để việc này có thể mở rộng ở quy mô lớn thì các Developer phải đơn giản hóa quy trình đến mức phổ thông vì số lượng dapp rất lớn. Họ sẽ làm điều này bằng một số công cụ sau.
S͟D͟K͟ ͟&͟ ͟N͟o͟ ͟C͟o͟d͟e͟ ͟D͟e͟p͟l͟o͟y͟m͟e͟n͟t͟ : Khung hạ tầng có thể dễ dàng tùy chỉnh để phù hợp nhu cầu
của app. Mọi chuyện đang được đơn giản tới mức bạn không cần code vẫn có thể tạo ra được rollup fit với bản thân mình. Just some single click ! 😉
S͟h͟a͟r͟e͟ ͟S͟e͟q͟u͟e͟n͟c͟e͟r͟ ͟S͟e͟t͟ ͟: Validator = Miner – Sequencer = Người đóng gói và sắp xếp giao dịch
Các giao thức multichain hiện tại như Cosmos + Polkadot đang gặp phải vấn đề về security và communicate giữa các chain
Bức tranh lớn sau này là các app-specific rollup có thể chia sẽ Sequencer với nhau để tiết kiệm chi phí và more decentralized trong khi vẫn hưởng lợi mặt security của chain chính.
**(4) Lợi ích cho user , developer and project**
* Low gas fee & high tps : Vì app bạn sử dụng giờ đây không cần cạnh tranh với các app khác để xác nhận giao dịch và các hoạt động tắc nghẽn do các app khác gây ra giờ đây không thể ảnh hưởng tới cả mạng lưới được [ user ]
* Đỡ tốn thời gian xây dựng : Không cần phải coding lại từ đầu với các bộ công cụ hỗ trợ build rollup [ dev + project ]
* Đỡ tốn nguồn lực : Không cần phải ra các chương trình incentive khiến token lạm phát để giữ chân validator vì được xài ké của chain chính [ project ][ lợi ích của scale vertical ]
* Tối ưu hóa trải nghiệm : Các thông số giờ đây sẽ được tối đa hóa cho nhu cầu của Dapp . Nếu bạn cần security thì sẽ có security , nếu bạn muốn blocktime thấp thì sẽ có .[ project + user ]
* Set gas fee : Các project sử dụng RaaS để build có thể chọn token nào dùng để trả gas fee hoặc không cần gas fee luôn cũng được.
**(5) Khó khăn cần cải thiện**
* Z̲K̲-̲R̲o̲l̲l̲u̲p̲ ̲S̲D̲K̲ Hiện tại các bộ kit dùng để hỗ trợ xây dựng Optimism Rollup như OP Stack đã được ra mắt thế nhưng cái ngon hơn là ZK-Rollup SDK vẫn chưa ra mắt….Các project ZK vẫn giấu nhẹm source code vì cuộc đua mainnet Zk-EVM vẫn chỉ mới bắt đầu
* P̳h̳â̳n̳ ̳m̳ả̳n̳h̳ ̳t̳h̳a̳n̳h̳ ̳k̳h̳o̳ả̳n̳: Việc chia các Dapp Protocol thành App-Specific rollup cũng dẫn đến tình trạng chia nhỏ thanh khoản thành các pool khác nhau. Thanh khoan nhỏ sẽ dễ dẫn đến trượt giá
* K̳h̳ó̳ ̳đ̳ể̳ ̳t̳h̳ự̳c̳ ̳h̳i̳ệ̳n̳: Tất cả những dự án hiện tại về RaaS đều vẫn còn trong giai đoạn trứng nước , thứ gì càng giải quyết được nhiều vấn đề thì thứ đó càng phức tạp..
* R̳ủ̳i̳ ̳r̳o̳ ̳c̳ầ̳u̳ ̳n̳ố̳i̳ ̳b̳ị̳ ̳k̳h̳a̳i̳ ̳t̳h̳á̳c̳( exploited ): Và như bao giao thức khác , để Layer 3 có thể giao tiếp với Layer 2 thì cần phải có cầu nối … và cầu nối trong blockchain còn dễ bị tấn công hơn trường tiểu học
Nguồn: Ryan Và Những Người Bạn – Huỳnh Khánh Long
